Günümüzde hem amatör, hem de profesyonel sporcular performansı geliştirmek, daha iyi kas profiline sahip olabilmek ve antrenman/maç sırasında kaybedilen enerjiyi de geri kazanma adına takviye ürünlere fazlasıyla yönelmektedirler. Ergojenik yardım ürünleri veya sporcu takviyeleri (supplement) olarak adlandırılan bu ürünlerin kullanımı üzerine ayrıca dikkatle durulmalıdır. Bilinçsizce kullanımı pek çok sağlık sorununu da beraberinde getirmektedir. Bu ürünler sıvı, jel, toz, tablet veya çikolata formlarında bulunmaktadır ve sporcuların günlük doğal beslenmelerinin yanında eksikliklerin olduğu durumlarda ihtiyaçları çabuk ve hızlı bir şekilde karşılamaya yönelik kullanılmaktadır.
İLK TERCİH YETERLİ VE DENGELİ BESLENME OLMALI
- Sporcu takviyesi deyince akla ilk olarak gelen ürünler nelerdir? Ve doğallığı hakkında düşünceleriniz?
- Sporcu takviyeleri deyince en önce çok sık kullanılan protein tozları başı çekmektedir. Tabii ki dallı zincirli aminoasitler, kreatin, glutamin, karbonhidrat tozları, sporcu içecekleri, sporcu jelleri, sporcu barları, (protein ve karbonhidrat) vitamin ve mineral takviyeleri vb. gibi ürünler sporcu takviyelerini oluşturmaktadır.
Doğallık konusuna gelecek olursak; sporcuların dengeli ve düzenli olarak, her besin ögesi yönünden yeterli beslenmesi benim ve tüm uzmanların öncelikli hedefidir. Hatta katkı maddesi içeren işlenmiş yiyeceklerden uzak durulması gerektiğini de sürekli vurgulamaktayız. Fakat bilimsel olarak yapılan çalışmalarda gerekli durumlarda gerekli miktarda supplement (takviye) kullanımı öneriliyor.
Örneğin protein tozundan yola çıkarsak, proteinler kasların yapı taşıdır ve insan vücudunda proteinlerin oluşumunu sağlayan 20 aminoasitten sadece 10- 11’i üretilmekte ve 9’u dışarıdan alınmaktadır. Sporcular da kas kütlelerini arttırmak ve antrenman/maç sonrası kas onarımını başlatmak adına yeterli proteini sağlamalıdır. Bu yüzden özellikle ağırlık sporcularının kilo kilo et yediğini, süt ve süt ürünlerini ile yumurtayı fazlaca tükettiğini görürüz. Fakat herkese özgü bir olay değildir bu. Çünkü boy kilo ve yapılan sporun türüne göre ihtiyaçlar farklıdır ve yeterli proteini sağlamak adına hacmen de fazla olan gıdaları fazlaca tüketmek mümkün olmadığı durumlarda tercih edilmektedir; fakat unutulmamalıdır ki ilk tercih yeterli ve dengeli beslenme olmalıdır.
GEREKLİ DURUMLARDA PROFESYONEL OLARAK ALINMALI
- Takviyelerin sporculara faydaları nelerdir?
- Altını çizerek söylüyorum... Takviyeler gerekli durumlarda profesyonel olarak spor yapan özellikle elit sporcularda tercih edilmeli ve yoğun kamp ile müsabaka dönemlerinde çabuk emilme özellikleriyle maksimum fayda sağlamak, sporcuların performans kapasitelerini arttırmak, antrenmana kolay adaptasyonu sağlamak ve protein sentezini harekete geçirmek amacıyla kullanılmaktadır. Kas fibrillerine doğrudan etki ederek, antrenman/maç sırası yorgunluğun azaltılması bir daha ki müsabakaya hızlı hazırlanma ve toparlanma ve kas kasılmaları için de yakıt kaynağı oluşturduğu yapılan çalışmalarla desteklenmektedir.
DOPİNG LİSTESİNDEKİ İÇERİKLERE DİKKAT!
- Bu takviyelerin ileriye yönelik uzun dönem kullanımlarına da bağlı olarak yan etkileri var mıdır?
- Özellikle sporcu takviyelerinin bilinçsizce kullanımı daha küçük yaşlardan itibaren başlamaktadır. Önemli olan sporcu takviyelerini beslenme yerine geçirmemektir. Özellikle doğal beslenmeyi geri plana atarak örneğin et grubu yemek veya süt ve süt ürünleri tüketmek yerine takviyelerle beslenen adolesan sporcular görmek mümkün. Bu durum takviyelerin kullanım amacının dışına çıkmaktadır. Özellikle takviye alırken sporcunun yaşı, fiziksel özellikleri, profesyonel sporcu olup olmaması ve yaptığı sporun, antrenmanın şiddeti ve türü çok önemlidir. Bu takviyeleri ne kadar vücudunun kullandığı önemlidir. Gereksiz kullanımlarında karaciğer ile ilgili hastalıklara, böbrek yüklerini arttırarak yine ciddi rahatsızlıklara kadar gidebilmektedir.
Ayrıca bazı ergojenik takviyelerin uyarıcı olması ve doping listesi içerisinde olan içerikleri sebebiyle de dikkatli kullanılmalıdır. Bu takviyeler performansa olumlu katkı sağlayabilir; fakat doğru zamanda, doğru miktarda ve doğru kişiler tarafından kullanılmalı ve öncesinde de mutlaka sporcu diyetisyenleri gibi uzmanlardan profesyonel yardım alınarak başlanmalıdır.
YORUMLAR