Takım arkadaşınız bir hata yaptığında...

"Unutmayın, bir sonraki maçta hata yapanın siz olmayacağını bilemezsiniz. Bu sebeple herkesin hata yapabileceğini unutmayarak, iyi de kötü de takımın bütünlüğüne dair bilincinizi koruyun. Zorluklarda oyuncuların yanında olduğunu hissettiren takımlar, motivasyon açısından büyük önem taşır. Bu bilinçte bir takım olabilmek için çabalayın."

Biliyorum, o maçı kazanmak istiyordunuz. Tam galibiyete gidiyordunuz ki bir de ne olsun, pas verdiğiniz takım arkadaşınız son dakikada bir hata yaptı ve sayıyı kaçırdı, sonuçta yenildiniz. Bu maç sizin için çok önemliydi ve şimdi bütün baskı arkadaşınızın üstünde, koçunuz, antrenörünüz dahil takımda herkesin tavrı değişti, suratlar asıldı. Benzer birçok kez bu durumu yaşayabilirsiniz ve bu durum canınızı sıksa da bu yazımda aslında ne yapmanız gerektiğinden, gerçek bir takım bilincinden bahsedeceğim.

Maçlar aslında her zamanki sosyal ilişkilerinizin bir yansıması gibidir. İnsan ilişkilerinizde çoğunlukla nasılsanız spor hayatınızda da benzer şeyler yaparsınız. Hoşunuza giden şeylere verdiğiniz tepkiler, hoşunuza gitmeyen durumlarda savunmalarınız hep size kendinizle ilgili fikir verir. 

Sosyal hayatınızda nasılsanız benzer şekilde savunmalar gösterirsiniz. Normalde çok kolay sinirleniyorsanız aynı durumu sporda da yaşarsınız ya da günlük yaşamda anlayışlı, sabırlı, istikrarlı, empati duyan, iyi insan ilişkileri kuran biriyseniz yine spor hayatınızda da benzer şekilde davranırsınız. Bu sizinle ilgilidir. Sporcu kimliğinizle iç içe geçmiş, kişiliğiniz bir bütündür. Ancak her zaman verdiğiniz tepkiler sağlıklı sonuçlar doğurmayabilir. Takım bütünlüğünün bozulmaması için hatalara verebileceğiniz tepkileri sıraladım.

Bağışlayıcı ve affedici olun. Galibiyetlerde ya da mağlubiyetlerde maç heyecanıyla insanların en hassas duyguları ortaya çıkar. Bazen güzel şeyler olur, bazen de olumsuz şeyler. Hem bir içsel burukluk olur, hem şu anın getirmiş olduğu duygular… Kimi insan hataları daha kolaylıkla affeder, kimisi de kızgınlık gösterir ya da kin tutar. Kimi insan da bu süreci bitiremez. Bu sebepsiz bir tepki hâli gibi diyaloglarda ortaya çıkabilir. Sebebini bilmediğiniz şekilde sinirlenebilirsiniz. Takım bütünlüğü için genellikle affedici olun, olayları uzatmayın.

Sağlıklı sınır koymayı bilin. Etkili bir şekilde sınır koyamayan insanlar ilişkilerinde zorluklar yaşarlar. Örneğin “aman o kırılmasın” diye sınır koyamayanlar kendisini fazlaca yıpratanlar, “elalem ne der?” diyenler, “taraftarları dert edinenler” içine atıp sonradan üzülenler gibi. Bu sebeple ilişkilerinizde sınır koymayı öğrenin. Her şeye hemen koşulsuz 'evet' demek zorunda değilsiniz. Her şeye evet derseniz bir zaman sonra kendiniz tükenir, yıpranırsınız. 

Hayır demeyi bilmiyorsanız bu konuda mutlaka destek alın. Belki bir anda olmaz ama ileriki zamanlarda psikolojinizi korumaya yardımcı olur. Eğer etkili bir şekilde sınır koyabilirseniz sessiz kalmak ya da tartışmak gibi davranışlardan da uzak durmuş olursunuz. Etkili bir iletişimle, kibarca karşı tarafa isteklerinizi, hatasını belirterek kalp kırmadan da kendinizi açıklayabilirsiniz. Bu sizi öfkeden de uzaklaştırır. Maçlardaki hataların bu şekilde geri bildirimle kritik edilmesi sağlıklı bir iletişim ortamında olduğu müddetçe çok faydalıdır.

Geçmişinize farkındalık kazanın. Hoşunuza gitmeyen şeylerin aslında neden hoşunuza gitmediğini kendinize sorun. Bir insanda rahatsız olduğunuz varsa hele ki bu en yakınlarınızdan biriyse, takım arkadaşınız, koçunuz vs. gibi o mutlaka size sizinle ilgili bir şey hatırlatıyordur. Bu yüzden rahatsız olduklarınız ya da rahatsızlık duyduğunuz durumlar size kendinizle hayatınızla ilgili neyi anımsatır tespit etmeye çalışın. Yenilgileri tolere edebilme becerinizi geliştirin. Hayatta neleri kaybettiklerinizi ve kayıpla nasıl baş ettiğinize bakın.

Saygıyı koruyun ve empati yapın. Rahatsız olduğunuz şeyler olduğunda sabrınızı koruyun. Kendinizi yaşça, deneyimce sizden büyük kişilerin yerine koyup onların duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışın. Onların da kendilerince bir tecrübelerinin, taktiklerinin olduğunu unutmayın.

Merhametli, şefkatli ve vicdanlı olun. Karşınızdaki insana yanında olduğunuzu hissettirin. Bazen sadece “ben yanındayım” demek bile psikolojik olarak karşınızdaki kişiyi güçlü hissettirir.

Nasihat vermekten kaçının. Fikrinizi söyleyebilirsiniz. Kıyaslama yapmayın, kişisel konuları konuşmayın. Sizi ilgilendirmediğini düşündüğünüz konulara dahil olmayın. Unutmayın, bir sonraki maçta hata yapanın siz olmayacağını bilemezsiniz. Bu sebeple herkesin hata yapabileceğini unutmayarak, iyi de kötü de takımın bütünlüğüne dair bilincinizi koruyun. Zorluklarda oyuncuların yanında olduğunu hissettiren takımlar, motivasyon açısından büyük önem taşır. Bu bilinçte bir takım olabilmek için çabalayın.