Hedef doğru ve dengeli beslenmeyi öğretmek

Neşe Ceylan Zengin

- Öncelikle bir spor diyetisyeni olarak sporculara takımlarda ya da bireysel olarak neler yapıyorsunuz ?

- Hepimizin bildiği gibi sporcular her zaman performanslarını arttırmak için çabalarlar ve tabii ki beslenme de burada büyük rol oynamakta. Öncelikle her sporcuyu bireysel olarak değerlendirmek gerekir. Sporcunun herhangi bir sağlık problemi olup olmadığını veya beslenme eksikliğinden kaynaklanabilecek vitamin ve mineral eksikliği olup olmadığını anlamak için; eğer yapıldıysa; ki yapılmadıysa mutlaka hekimle birlikte kan bulgularını istiyor ve değerlendiriyoruz. Sporcuların vücut analizlerini alarak, yağ ve kas oranlarını değerlendirip uygun beslenme planını oluşturuyoruz.

Antrenörler, kondüsyonerler, sporcular ve sporcu ailelerinin bilinçlenmesi için çeşitli beslenme eğitimleri veriyoruz. Özellikle kamp dönemlerinde sporcuların kaldığı otellerdeki menüler bizler tarafından hazırlanmaktadır. İnteraktif olarak sporcuyla birebir yemek esnasında konuşarak doğru tabağı oluşturmasına destek oluyoruz. Yine maç ve antrenmanlar sırasında sporcunun yeterli sıvı alımını sağlaması için destek olup hidrasyon kurallarından sık sık bahsediyoruz. Kısacası tüm sezonu ve off sezonu kapsayan doğru ve dengeli beslenmeyi öğretmek en önemli hedefimiz.

DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR...

- Milli Takım basketbolcularıyla birlikte çalışmaya başladığınızda, sporcuların beslenme ile ilgili doğru veya yanlış düşünceleri, görüşleri neler? Sizinle çalıştıktan sonra fikirlerideğişmeye başladı mı?

- Özellikle günümüzde internet, medya ve sosyal medya; hem vücut imajı, hem de besin seçimleri konusunda insanlar üzerinde inanılmaz bir etkiye sahip. Dolayısıyla bu da onlar adına pekçok doğru ve yanlış fikir sahibi olmalarına sebep oluyor. Bu, sporcularda beslenme koçluğunun önemli olduğu yerdir aslında. Özellikle sporcularla birlikte olmak ve doğru ilişkiler kurmak için uzun bir yol kat etmeniz gerekiyor. Sporcular daha sonra size güvenmeyi ve sorular sormayı öğreniyor.

En büyük doğru bilinen yanlışlar, sporcunun ne kadar yemeye ihtiyaç duyduğu ve ne sıklıkla yemeleri gerektiği konusunda oluyor. Medyadaki çoğu beslenme bilgisi kilo vermeye yöneliktir. Fakat sporcuların özellikle basketbolcuların yakıt stratejileri, almaları gereken kalori miktarı, hareketsiz ve kilo verme hedefine sahip olanlardan çok farklı.

SPORCUNUN ÜÇ ÖĞÜNÜ NASIL OLMALI...
 
- Bir sporcunun en iyi sonuçları alabilmesi için beslenmede temel önerileriniz nedir?

- Öncelikle sporcunun performansını etkileyen en önemli faktörleri doğru tespit etmek gerekir. Hidrasyon ve kaliteli karbonhidrat seçimi ile doğru ve dengeli beslenme planı sporcu için çok önemlidir. Vücudun susuz kalması (dehidrasyon) performansı etkileyen en önemli faktördür. Vücutta oluşan sıvı kaybının yeterince yerine konmaması, performansı etkilemekle kalmaz; aynı zamanda sporcular için de ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Özellikle uzun süreli dayanıklılık antrenmanları ve maçlarda sporcuların hidrasyon düzeyinin takip edilmesi ve uygun hidrasyon seviyesinin sağlanması gerekmektedir. 
 
Bir diğer önemli faktör ise; vücudu doğru beslemek. Tabii ki beslenme planı kişiye özeldir. Vücut tipine, özellikle basketbolcuların oynadığı pozisyona, kamp dönemlerine, antrenman tipine, turnuva dönemlerine, off sezona göre günlük alınması gereken kalori miktarları da değişiklik göstermektedir. 
 
Çok detaylandırmadan genel önerilere bakarsak; iyi bir sporcu asla kahvaltı yapmadan güne başlamamalı. Özellikle peynir, yumurta gibi proteinlerin; tam buğday, tam çavdar ekmeği, yulaf ezmesi gibi kaliteli karbonhidratların; zeytin, ceviz gibi kaliteli yağların ve bol yeşillik gibi vitamin ve mineral kaynaklarının olduğu bir kahvaltı tercih edilmelidir. Özellikle antrenman veya maç saatlerine uygun olarak yine tüm besin gruplarından dengeli bir şekilde oluşturulmuş öğle ve akşam yemeği ve ara öğün düzeni mutlaka oturtulmalıdır.
 
Yeterli ve dengeli beslenen sporcunun illa ki bir takviye almasının gerekli olmadığı da vurgulayalım. Bu sebeple herhangi bir ürünü kullanmadan veya denemeden önce mutlaka bir sporcu diyetisyenine ve yine bir hekime danışılmalıdır.